W dniu 11.06.2021 r. zakończył prace Zespół Zadaniowy ds. wyjaśnienia sytuacji opisanych w artykule w magazynie „Duży Format Gazety Wyborczej” oraz wypracowania rekomendacji i procedur przeciwdziałania wszelkim nadużyciom w pracy. Po przedstawieniu raportu końcowego z pracy Zespołu odbyły się spotkania dyrekcji z członkami i członkiniami Zespołu mające na celu szczegółowe omówienie treści raportu i przedstawionych rekomendacji.
Zespół, działając w ramach swoich uprawnień i kompetencji, nie miał możliwości jednoznacznie wyjaśnić opisanych w artykule zdarzeń, na co wpływ miała m.in. odmowa ze strony Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie Filia w Bytomiu odnośnie udostępnienia pełnej dokumentacji, przerwana korespondencja oraz brak możliwości rozmowy ze wszystkimi osobami zaangażowanymi w proces twórczy. Ponadto Zespół zwrócił uwagę, że tylko sąd mógłby być uprawnionym organem do rozstrzygania o jakiejkolwiek winie.
W związku z powyższym Zespół skupił się na analizie procesu twórczego i produkcji spektaklu, wskazał uchybienia organizacyjne oraz przedstawił rekomendacje wdrożenia rozwiązań przeciwdziałających nadużyciom w zakresie pracy teatralnej w Centrum Kultury w Lublinie oraz rekomendacje ogólne.
Poniżej przedstawiamy treść Raportu z wyłączeniem informacji, które stanowią informacje poufne.
Dyrekcja Centrum Kultury w Lublinie
RAPORT KOŃCOWY
z pracy Zespołu Zadaniowego ds. wyjaśnienia sytuacji opisanych w artykule w magazynie „Duży Format Gazety Wyborczej” oraz wypracowania rekomendacji i procedur przeciwdziałających wszelkim nadużyciom w pracy.
Zespół w składzie:
1. Joanna Kolstrung – koordynatorka prac zespołu
2. Maria Masłowska
3. Grzegorz Polak (wycofanie się z prac zespołu)
4. Andrzej Rusin
5. Marta Ryczkowska
6. Izabela Śliwa
7. Jarosław Tomica
8. Anna Żak
Zespół pracował od dnia 17 lutego 2021 podczas spotkań bezpośrednich, spotkań on-line oraz poprzez korespondencję mailową.
Członkowie Zespołu jednogłośnie stwierdzili, że ich zadaniem nie może być osądzanie Pawła Passiniego, ani orzekanie o winie którejkolwiek ze stron, a ustalenie pełnych faktów w sprawie byłoby możliwe wyłącznie poprzez przeprowadzenie oficjalnego śledztwa, do którego prowadzenia nikt z członków Zespołu nie ma stosownych uprawnień i kompetencji.
Jednocześnie członkowie Zespołu nie widzą możliwości wypracowania w tak wąskim gronie rekomendacji i procedur przeciwdziałających WSZELKIM nadużyciom w pracy.
Prace zespołu koncentrowały się wokół ustalenia możliwie dużej ilości faktów w sprawie realizacji spektaklu dyplomowego studentów Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie Filia w Bytomiu „Mały las, krótki sen” w reżyserii Pawła Passiniego, wysłuchania relacji artystów i przedstawicieli instytucji zaangażowanych w sprawę oraz opracowania rekomendacji do procedur przeciwdziałających nadużyciom w procesie twórczym, z naciskiem na proces twórczy w realizacji spektakli teatralnych.
W ramach prac Zespołu członkowie:
– zapoznali się z oficjalnymi dokumentami warunkującymi współpracę pomiędzy AST Kraków Filia w Bytomiu a Centrum Kultury w Lublinie i powiązaną z nimi oficjalną korespondencją mailową;
– zapoznali się z treścią umowy pomiędzy Pawłem Passinim a AST Kraków Filia w Bytomiu;
– nawiązali korespondencję z dyr. Urszulą Petrymusz – AST Kraków Filia w Bytomiu – uzyskując odpowiedzi na część zadanych pytań o kalendarium zdarzeń i próśb o komentarz do sytuacji, korespondencja została przerwana ze strony dyr. Urszuli Petrymusz; brak odpowiedzi do momentu złożenia raportu;
– wystosowali do studentów biorących udział w realizacji będącej przedmiotem sprawy prośbę o rozmowę, mail został wysłany do AST Kraków Filia w Bytomiu z prośbą o przekazanie go wskazanym osobom – brak informacji zwrotnej do momentu złożenia raportu;
– zapoznali się z szeregiem artykułów, wywiadów radiowych i podcastów dotyczących bezpośrednio sprawy realizacji w/w spektaklu dyplomowego oraz ogólnych rozmów o przemocy w teatrze, w których wypowiadały się osoby powiązane ze sprawą, autorka artykułu w Gazecie Wyborczej, a także przedstawiciele środowiska teatralnego, eksperci psychologii i prawa;
– zapoznali się z relacjami Anity Struk (korespondencja mailowa), Aleksandry Konarskiej (korespondencja mailowa), Wojciecha Kapronia (korespondencja mailowa) oraz Pawła Passiniego (korespondencja mailowa i spotkanie on-line).
Po dokonaniu w/w działań Zespół zadaniowy przedstawia następujące wnioski i rekomendacje:
CZĘŚĆ A.
Odtworzenie przebiegu zdarzeń na podstawie zgromadzonego materiału – część niejawna
Tu następuje kalendarium działań dotyczących współpracy Centrum Kultury w Lublinie z AST Filia w Bytomiu w zakresie przygotowania spektaklu.
CZĘŚĆ B.
Podsumowanie ustaleń w sprawie współpracy Centrum Kultury w Lublinie z AST Kraków Filia w Bytomiu w zakresie przygotowania spektaklu dyplomowego w reżyserii Pawła Passiniego „Mały las, krótki sen”:
1. Centrum Kultury w Lublinie a sprawa realizacji spektaklu
Centrum Kultury w Lublinie było współproducentem spektaklu dyplomowego. Użyczało bezpłatnie przestrzeni do prób, miejsc noclegowych dla studentów AST Kraków filia w Bytomiu, zagwarantowało obsługę logistyczną, techniczną i administracyjną prób oraz współfinansowało koszty produkcyjne (w tym wynagrodzenie autorki wizualizacji, kostiumów, choreografa, itd).
Praca Pawła Passiniego jako reżysera spektaklu była realizowana poza godzinami pracy etatowej na rzecz Centrum Kultury w Lublinie, na zlecenie AST Kraków Filia w Bytomiu, co zostało uprawomocnione poprzez podpisanie stosownej umowy cywilnoprawnej.
Centrum Kultury w Lublinie nie jest więc odpowiedzialne za przebieg pracy reżyserskiej podczas realizacji spektaklu będącego przedmiotem sprawy.
W toku realizacji spektaklu zaistniało jednak kilka nieprawidłowości formalnych, których wyeliminowanie w przyszłości zawęzi pole możliwości zaistnienia ewentualnych nadużyć. Należą do nich: brak nadzoru nad godzinami organizacji prób, brak pisemnej zgody każdego z aktorów do nagrywania materiałów z prób, w tym materiałów o charakterze intymnym, chaotyczne ustalenia organizacyjne, brak osoby pełniącej funkcję pełnoprawnego producenta mającego wiedzę o każdym aspekcie realizacji, pilnującego kwestii formalnych oraz prowadzącego pełną dokumentację projektową; brak przejrzystej korespondencji mailowej, brak w rejestrze informacji o poborze kluczy do sal prób.
3. Nieprawidłowości w procesie dydaktyczno-twórczym – niezależne od Centrum Kultury w Lublinie:
Podczas realizacji spektaklu dyplomowego zaniedbany został aspekt psychologiczno-pedagogiczny, który uwzględniałby wiek i brak doświadczenia u aktorów-studentów. Zgodnie z zapisami umowy pomiędzy Pawłem Passinim a AST Kraków filia w Bytomiu oprócz pełnienia roli reżysera spektaklu, został on również zatrudniony w roli tymczasowego pedagoga teatru, prowadzącego podczas realizacji prób swoisty proces dydaktyczny.
W procesie zabrakło prawidłowej komunikacji pomiędzy reżyserem a obsadą, jak również pomiędzy reżyserem a zleceniodawcą czyli AST Kraków filia w Bytomiu. Osobną kwestią, w pełni niezależną od Centrum Kultury w Lublinie są napięte stosunki zaangażowanych w sprawę studentów i wykładowców / pracowników uczelni, które również miały znaczenie dla całości procesu.
Podczas prób zabrakło wsparcia psychologicznego dla młodych aktorów, jednak w przypadku tej realizacji główny ciężar odpowiedzialności za ten aspekt spoczywa na uczelni, która jest instytucją pełniącą formalną opiekę pedagogiczną nad studentami.
W związku z powyższym przedstawiamy rekomendacje, które choć nie wynikają bezpośrednio z oceny pracy Pawła Passiniego, pozwolą przeciwdziałać sytuacjom, które mogą budzić jakiekolwiek wątpliwości w przyszłości.
CZĘŚĆ C. Rekomendacje w zakresie pracy teatralnej w Centrum Kultury:
Opracowane rekomendacje mają dwukierunkowy charakter. Mają one z jednej strony zapewnić godne warunki pracy dla każdego pracownika i współpracownika Centrum Kultury w Lublinie, jednocześnie gwarantując przejrzystość proceduralną ułatwiającą realizację wydarzeń i wyjaśnianie ewentualnych sytuacji spornych.
1. Rekomendujemy, by w przypadku koprodukcji spektakli ze szkołą/uczelnią konieczny był regularny monitoring procesu produkcyjno-twórczego przez osobę oddelegowaną z ramienia szkoły/uczelni. Zapis o prowadzeniu nadzoru powinien pojawić się w umowach o współpracy pomiędzy Centrum Kultury w Lublinie z instytucjami zewnętrznymi. Należy pamiętać, że uczniom lub studentom przysługuje opieka pedagogiczna z ramienia szkoły/uczelni, która nie może scedować całej odpowiedzialności na Centrum Kultury w Lublinie, jego pracowników i współpracowników.
2. Rekomendujemy wprowadzenie kontraktów aktorskich – dokumentu ustalającego warunki realizacji spektaklu, w tym obowiązki twórców, jak również możliwości psycho-fizyczne twórców. Kontrakt powinien zawierać określenie zgód na sceny z nagością, intymnością oraz nagrywanie prób i innych materiałów audio-wizualnych.
3. Rekomendujemy wprowadzenie konsultanta do spraw intymności w produkcje teatralne w Centrum Kultury w Lublinie. Obecność takich konsultantów staje się codziennością pracy w wielu krajach Europy. Powinna być to osoba z zewnątrz, z wykształceniem psychologicznym oraz znająca podstawy prawne oraz realia pracy artystycznej. Proponujemy, by przed rozpoczęciem prób wszyscy twórcy zaangażowani w proces twórczy zostali wyraźnie i oficjalnie poinformowani o możliwości skorzystania ze wsparcia konsultanta na każdym etapie realizacji. Konsultant powinien także mieć możliwość rozmowy z twórcami takimi jak scenarzysta, reżyser, producent, by mógł wstępnie zapoznać się z koncepcją realizacji. Wiedza i doświadczenie konsultanta dają mu możliwość wychwycenia potencjalnych trudności w realizacji na płaszczyźnie pracy z intymnością i uwrażliwienia ekipy realizacyjnej na potrzeby całego zespołu. Konsultant może wtedy zasugerować rozmowę z reżyserem, aktorami o możliwych problemach i sposobach ich rozwiązania. O prowadzonych konsultacjach powinien być powiadomiony cały zespół produkcyjno-twórczy. (z rekomendacji tej wyłącza się Andrzej Rusin).
4. Rekomendujemy wprowadzenie w proces produkcyjny osoby inspicjenta lub powierzenie jego obowiązków producentowi – prowadzenie grafika prób, prowadzenie list obecności, czuwanie nad przebiegiem prób.
5. Rekomendujemy pomysł stworzenia cyklu kursów dla przyszłych konsultantów do spraw intymności. Jest to młoda specjalizacja, w Polsce dopiero rozwijająca się. Być może warto stać się instytucją, która jako jedna z pierwszych wyjdzie z inicjatywą edukowania przyszłej kadry tej specjalności. Realizacja cyklu musiałaby opierać się o ścisłą współpracę z doświadczonymi psychologami i terapeutami, prawnikami oraz przedstawicielami środowisk twórczych.
6. Rekomendujemy Dyrekcji Centrum Kultury w Lublinie wznowienie działalności teatralnej Pawła Passiniego z uwzględnieniem zawartych w raporcie rekomendacji.
CZĘŚĆ D. Rekomendacje ogólne :
1. Rekomendujemy regularne przeprowadzanie anonimowych ankiet wśród pracowników Centrum Kultury w Lublinie dotyczących przejawów mobbingu i dyskryminacji i/lub wprowadzenie tzw. „skrzynki wolnego słowa” i/lub tzw. „męża zaufania”.
2. Rekomendujemy podnoszenie kompetencji pracowników poprzez regularne szkolenia i warsztaty dotyczące komunikacji, wzmacniania asertywności, empatii, dialogu, poszanowania wzajemnych granic, relacji interpersonalnych, humanitarnego zarządzania projektami i zespołem, porozumienia bez przemocy. Nawiązanie współpracy z psychologiem (specjalistą od procesów grupowych, psychologii pracy) w celu wychwytywania i konsultowania ewentualnych obszarów problemowych jak również diagnozowania deficytów i ich niwelowania. (minimum raz w roku).
3. Rekomendujemy wypracowanie procedur szybkiego reagowania – jasne wytyczne, szkolenia interwencyjne, spotkania ze specjalistami w przypadku stwierdzenia nadużyć i zachowań przemocowych w toku pracy (zapewnienie mediacji, pomocy psychologicznej i prawnej).
4. Rekomendujemy powołanie Zespołu ds. mobbingu i dyskryminacji lub Komisji Etyki Zawodowej w Centrum Kultury w Lublinie, opublikowanie Kodeksu Etyki oraz przyjęcie Wewnętrznej Polityki Antymobbingowej i Antydyksryminacyjnej.
5. Rekomendujemy opracowanie jednolitych zasad współpracy pracowników z innymi podmiotami w ramach koprodukcji Centrum Kultury w Lublinie, w oparciu o weryfikację zakresu obowiązków.
6. Rekomendujemy opracowanie jednolitych zasad pracy w godzinach nocnych oraz staranny monitoring realizacji już uszczelnionych procedur pobierania kluczy i korzystania z pomieszczeń Centrum Kultury w Lublinie.
7. Przy wdrażaniu rekomendowanych nowych działań i uszczelnianiu procedur prosimy o zachowanie aspektu wolności pracy twórczej, wspieranie dynamiki i indywidualnego charakteru pracy twórczej.
Lublin, dn. 11.06.2021 r.
