W swojej imponującej rozprawie doktorskiej „Inspiracje, afiliacje i procesy równoległe. Joseph Beuys a sztuka polska”, którą ukończyła na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w 2018 roku, dr Marta Ryczkowska bada, w jaki sposób polscy artyści i krytycy sztuki od lat sześćdziesiątych zajmowali się ideą i praktyką twórczą Josepha Beuysa. W tym celu przedstawia wnikliwą relację na temat kontrastujących wydarzeń historycznych, społeczno-politycznych i kulturowych w dwóch państwach niemieckich i w Polsce po drugiej wojnie światowej; jednocześnie omawia paralele i rozbieżności w rozwoju sztuki w tych obszarach. W uzasadniony sposób odnosi się do sprzeczności, które wynikały z braku pogodzenia się z winą zbiorową w okresie powojennym w RFN i NRD. Zagłębia się w biografię Beuysa, omawiając przy tym m.in. czynniki literackie, mitologiczne, religijne, wpływy romantyzmu, Rudolfa Steinera i antropozofii; bada relacje Beuysa z międzynarodową neoawangardą, jego ambiwalentny stosunek do Fluxusu oraz rosnące zaangażowanie polityczne w latach 60-tych i później. Dr Marta Ryczkowska pokazuje, że Beuys traktował sztukę jako punkt wyjścia, z terapeutycznymi, homeopatycznymi możliwościami, do wszelkich prób uzdrowienia społeczeństwa i faktycznie wykorzystywał ją do oczyszczania „masowych obrazów i symboli z nazistowskich nieczystości”. Przypisuje także Beuysowi „pierwszą próbę reanimacji niemieckiej tożsamości duchowej po Trzeciej Rzeszy”. Szczegółowo omawia dar Beuysa w postaci ponad 700 rysunków, grafik, obiektów i materiałów archiwalnych dla Muzeum Sztuki w Łodzi latem 1981 roku. Akcja ta, którą sam Beuys określił jako Polentransport, w zamierzeniu miała być metaforycznym gestem pokuty byłego żołnierza Wehrmachtu, próbującego przełamać podziały psychiczne i polityczne. Odzwierciedlało to również jego nadzieję, że wstrząsy społeczne wywołane przez „Solidarność” spowodują przekształcenie Polski w społeczeństwo demokratyczne – w duchu Rzeźby Społecznej. Dr Ryczkowska zestawia szczegółowe, indywidualne analizy dzieł polskich artystów z problematyką instytucjonalnych podstaw współczesnej sztuki polskiej, odnosi się do trudnej sytuacji politycznej, na jaką narażeni byli artyści w latach 60. i przedstawia nowe spojrzenie na polską scenę artystyczną.
Od czasu uzyskania doktoratu Marta Ryczkowska, obecnie niezależna kuratorka i krytyczka, bierze udział w licznych wystawach i projektach poświęconych sztuce współczesnej. Jej rozległa sieć kontaktów w świecie sztuki pozwala jej czerpać nie tylko z wykształcenia, ale także z osobistych doświadczeń. Szczególnie interesuje ją artystyczne zaangażowanie w konteksty społeczne, ekologiczne i polityczne, zawsze w celu ułatwienia krytycznej refleksji i rozpalenia inspiracji. W związku z tym logiczne jest, że dokonała szczególnego studium praktyki artystycznej Beuysa i jego podejścia teoretycznego. Jej rozprawa doktorska wnosi istotny wkład w historię recepcji twórczości Josepha Beuysa, która wciąż jest stosunkowo rzadko badana w Polsce, i toruje drogę do ponownej oceny jego twórczości w kontekście historii i historii niemieckiej kultury. (…)
Fragment laudacji prof. Petry Richter, przewodniczącej jury konkursu
Serdecznie gratulujemy!