Historia cementowni w Rejowcu Fabrycznym sięga 1913 roku, kiedy to powstały plany fabryki, rozpoczęto pierwsze prace związane z jej budową oraz zakupiono maszyny i urządzenia. Początkowo zakład nazywał się Lubelskie Fabryki Portland Cementu S.A. „FIRLEY” i produkował 250 ton klinkieru na dobę. Na skutek działań wojennych Niemcy przejęli fabrykę, a w 1944 roku kiedy hitlerowcy opuszczali w pośpiechu Rejowiec, zdemontowali bardziej wartościowe i możliwe do transportu maszyny i urządzenia, unieruchamiając produkcję. Fabryka była na tyle zniszczona, że
została ponownie uruchomiona dopiero w 1945 roku.
W latach powojennych nieustannie rozbudowywano i modernizowano cementownię zakładu. Z roku na rok wzrastała też produkcja cementu. W 1951 roku podjęto decyzję o budowie Cementowni „Rejowiec II”. Wybudowano wówczas nowy zakład, praktycznie obok dotychczas istniejącego. Głównym inwestorem był „Centrocement” Zjednoczone Fabryki Cementu w Sosnowcu. W 1954 roku podjęto decyzję w sprawie kolejnej inwestycji – budowy dwóch nitek technologicznych, zwanych „Rejowiec III”. Prace zakończono w 1958 roku nadając zakładowi nazwę Cementownia „Pokój”. Z kolei w 1962 producenci cementu – w Chełmie i Rejowcu stały się jedną spółką pod nazwą Lubelskie Zakłady Przemysłu Cementowego.
W 1991 roku, na wniosek Rady Pracowniczej i związków zawodowych, działających w Cementowni w Rejowcu, Minister Przemysłu i Handlu dokonał podziału Kombinatu Cementowego „Chełm” w Chełmie na dwa samodzielne przedsiębiorstwa: Cementownię „Chełm” w Chełmie i Cementownię „Rejowiec” w Rejowcu Fabrycznym. Pod koniec lat 90-tych Cementownię “Rejowiec” kupiła Cementownia “Ożarów”. Teraz cementownia ma zostać ostatecznie zamknięta. Początkowo jednak zapewniano, że cementowania choć produkuje starymi metodami, to jednak przynosi spore zyski i nie są planowane żadne zmiany. Czas jednak wszystko zweryfikował i okazuje się, że w 2019 roku wygaszono ostatni działający w zakładzie piec. Powodów takiej decyzji ma być kilka. Wśród nich wymienia się właśnie starą, tzw.
mokrą metodę produkcji, która jest niezwykle energochłonna, czy też bardzo dużą emisję CO2, co generuje wysokie koszty dla przedsiębiorstwa. Wygaszanie największego zakładu pracy w okolicy oznacza nie tylko problem dla zatrudnionych tam osób, również gmina, na terenie której znajduje się cementownia, musi liczyć się ze znacznym spadkiem dochodów. W czerwcu 2022 wyburzono widoczne na zdjęciach kominy i cześć budynków. Na początku 2023 roku zakład zatrudniał 34 osoby i nadal produkował cement z dostarczanego klinkieru. Zakład z niemal stuletnią historią zostanie wyburzony, a gigantyczne wyrobisko po cementowni zniknie pod wodą. Dziś roztacza się przed mieszkańcami wizję kompleksu rekreacyjnego, który ma tu docelowo powstać.

Reportaż zrealizowałem we wrześniu 2019 r.

Andrzej Kosikowski