Polski wschód to jeden z niewielu regionów naszego kraju nie podlegający tendencjom globalizacyjnym, z dominacją elementów zapożyczonych z najprężniejszej światowej kultury, wprowadzającej zunifikowany system życia społecznego. Ta coraz powszechniejsza homogenizacja kulturowa powoduje gubienie tego co wypracowały poprzednie pokolenia, wartości regionalnych osadzonych w historii i przyjętych jako trwały łącznik dla „tutejszej” społeczności. Na naszym wschodzie miejscowe tradycje ciągle trwają, są wyraźnie widoczne jako znaki z przeszłości stanowiące o podlaskiej i poleskiej kulturze, powstałej na styku różnych grup etnicznych i różnych religii.

Historia dzisiejszego wschodu Polski nie była łatwa, różnice dawały o sobie znać, a próby zdominowania tych terenów i ich mieszkańców przez zmieniających się rządców miewały dramatyczny wymiar. Miejmy nadzieje że to już tylko historia. O dzisiejszym życiu na wschodzie, a szczególnie o tym co jest dla niego charakterystyczne i ciągle trwałe, opowiada zdjęciami Adam Krasuski. Jego wędrówka wzdłuż Bugu, rzeki granicznej, raz arcyspokojnej a raz pełnej żywiołu, a nawet dzikiej, jak za dawnych czasów, zaowocowała ciągiem kadrów, na których widać historię i ważne dla regionu punkty odniesienia.

Nie wszystkie grupy etniczne czy wyznaniowe przetrwały kolejne zawieruchy dziejowe, dotykające nadbużańskie tereny. Większość jednak pozostała, kontynuując model życia przyjęty przez poprzednie pokolenia. Symbole religijne dominują na zdjęciach Krasuskiego, bo też można spotkać je na każdym kroku. Tam gdzie życie dalej się toczy są one zadbane i rzucają się w oczy swoją oryginalną estetyką wschodnich form chrześcijaństwa i żywiołową ich barwnością. Są jednak i takie miejsca gdzie energia życia ustała. Zaczyna się powolny rozkład a jego pierwszymi objawami są blaknące i szarzejące z czasem kolory obrazów z wizerunkami świętych, próchniejące krzyże i zaniedbane kapliczki.

Wielozdjęciowy materiał Adama Krasuskiego to z jednej strony opowieść o trwałości miejscowej kultury ale z drugiej delikatne pytanie czy młode pokolenie, rodzące się na wschodzie Polski, podtrzyma te historyczne tradycje, czy też, zdominowane przez współczesne tendencje, podąży za globalnym charakterem kultury codziennej a ich korzenie powoli będą wysychać a elementy tradycji wylądują w regionalnych muzeach.

Andrzej Zygmuntowicz

fot. Adam Krasuski