Jako dziecko budował z klocków gramofony i śpiewał przed matką i ciotkami wymyślone arie. Gdy został poetą, założył teatr i zagrał w nim monolog Gustawa z IV części Dziadów tak, jakby puszczał go z kilku płyt jednocześnie… Dziady traktował bardzo osobiście, w komentarzu do spektaklu mówił niemal: „Gustaw to ja”, ale „ja” wewnętrzne, ukazywane wstydliwie, najkruchsze i najcenniejsze, bo przenoszące w zupełnie wyjątkowe rejony, przez romantyków nazywane po prostu niebem.

Żeby dotrzeć do swojego nieba, Białoszewski wchodził do ciasnego pudełka domowego teatru, zapraszał garstkę osób, a potem „odprawiał” swoje poetyckie gusła. Na przedwojennym Lesznie w Warszawie, na Tarczyńskiej, przy placu Dąbrowskiego, gdzie działał Teatr Osobny, ale też na Hożej, gdzie mieszkała jego niewidoma przyjaciółka Jadwiga Stańczakowa, dla której nagrywał swoje utwory. W czasie tych sesji mówiący i nasłuchująca siadali obok siebie na kanapie, a mikrofon, oprócz głosu poety, rejestrował unikalną więź, która rodziła się między nimi. Kiedy wiele lat później odwiedziłem Stańczakową, czarny Grundig nadal stał na jej stoliku, a pod kanapą schowane były taśmy. W gusłach Mickiewicza „ciemne” i „głuche” okazuje się niezbędne, aby móc zacząć widzieć i słyszeć naprawdę.

Jacek Kopciński