Forum Konfrontacji Teatralnych: Czas krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza: Kultura a biznes

Jak zapowiadaliśmy we wrześniu, w tym roku festiwal nie był zwykłym świętem teatru.

Z powodu utrudnień powstałych na skutek nasilenia pandemii nie wszystko z tego, co zamierzaliśmy, doszło do skutku. Jednak większa część zaplanowanych wydarzeń odbyła się w planowanym terminie.
Pomimo sanitarnych obostrzeń udało się nam przeprowadzić także kilka, jakże dla nas ważnych rozmów, których finalne efekty prezentujemy w postaci zamieszczonych poniżej audiowizualnych relacji. Dzięki takiej formie rejestracji wystąpienia zaproszonych gości Forum Konfrontacji Teatralnych: „Czas krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza (kultura a biznes)” zostaną z nami na dłużej, stanowiąc inspirujący materiał do dalszej dyskusji na obrany temat. Wybitni humaniści, ludzie nauki i kultury, przedstawili nam wiele wartych rozważenia pomysłów na temat dróg wyjścia z kryzysu, który okazał się być „wspólnym problemem” — pozornie odległych od siebie — sektorów: działalności gospodarczej i instytucji kultury.

Forum odbyło się pod Patronatem Prezydenta Miasta Lublin — dra Krzysztofa Żuka, który specjalnie dla nas wystąpił w jednym z zamieszczonych filmów:

Wypowiedź Prezydenta Miasta Lublin — dra Krzysztofa Żuka dla cyklu Forum Konfrontacji Teatralnych: Czas krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza (kultura a biznes).

Wypowiedź Profesora Jerzego Hausnera dla cyklu Forum Konfrontacji Teatralnych: Czas krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza (kultura a biznes). Zapis wypowiedzi Profesora Jerzego Hausnera.

Wypowiedź Janusza Palikota dla cyklu Forum Konfrontacji Teatralnych: Czas krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza (kultura a biznes).

Wypowiedź dra hab. Piotra Augustyniaka dla cyklu Forum Konfrontacji Teatralnych: Czas krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza (kultura a biznes).

Wypowiedź Andrzeja Klesyka dla cyklu Forum Konfrontacji Teatralnych: Czas Krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza (kultura a biznes).

Wypowiedź dr hab. Andrzeja Ledera dla cyklu Forum Konfrontacji Teatralnych: Czas krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza (kultura a biznes).

Bezpośrednią inspiracją dla inicjatywy stała się rozmowa z profesorem Jerzym Hausnerem, opublikowana na portalu Gazeta.pl (5.06.2020 r.). W tej rozmowie prof. Hausner zwrócił uwagę na wiele nowych zjawisk, które pojawiły się w okresie pandemii. Przywoływał niezwykłe pojęcie czasu – greckie słowo kairos. Niektórych z zaproszonych gości poprosiliśmy o doprecyzowanie tego pojęcia, ponieważ stało się ono dla nas terminem wyjściowym nie tylko Forum, ale i całego Festiwalu. W jednym z filmów, uczeń wybitnego filozofa Cezarego Wodzińskiego – dr hab. Piotr Augustyniak dopełnia ten obraz, opowiadając o kairosie z metafizycznej perspektywy filozoficznej, definiując kairos jako coś nadspodziewanego, zaskakującego, otwierającego się nagle, wstrząsająco. Inny wybitny filozof — dr hab. Andrzej Leder opowiada w tym kontekście o „historii zerwanej z łańcucha”.

We wspomnianym wywiadzie do Gazety.pl prof. Hausner wypowiedział tezę, iż „substancja kultury jest jedna”. Dlatego zaproszonych gości poprosiliśmy o odniesienie się do tej tezy — poprosiliśmy, aby przedstawili swój obraz kultury. Zapytaliśmy, czy w ogóle możemy mówić o jedności kulturowej życia społecznego podzielonej na tak mocno oddzielone od siebie sfery jak sztuka, biznes, nauka itp.? Eksperci opowiedzieli o tym, czy w ogóle możemy mówić o jedności kultury w naszym kraju, czy raczej nie powinniśmy mówić o wielości tak rozumianych kulturowych sfer.

Zanim wspólnie zastanowiliśmy się nad tym, czym jest obecny „czas krytyczny” w Polsce i świecie, za każdym razem rozmowę osadzaliśmy w nieco szerszym kontekście. A mianowicie zapytaliśmy o ocenę kondycji kultury w Polsce, jaką zostawiliśmy za sobą wraz z nastaniem pandemii oraz jak nasi paneliści oceniają model finansowania kultury, jaki (przy oczywistych różnicach poszczególnych obozów rządzących) państwo polskie praktykuje od trzech dekad. Uzyskaliśmy też wskazówki, jak ten sektor powinien być finansowany w przyszłości.

Kolejnym problemem, jakiemu poświęciliśmy w naszych rozmowach wiele miejsca, jest próba spojrzenia na anatomię aktualnego kryzysu. Zapytaliśmy ekspertów, co pandemia mówi o naszej kondycji społeczno-kulturowej. Czy ujawniła coś zupełnie nowego, czy po prostu odkryła zastane niedoskonałości? Spytaliśmy także, co sytuacja pandemii zmieniła w naszej praktyce społecznej i czy doszło do zmian już nieodwracalnych. W wywiadzie do Gazety.pl prof. Hausner wygłasza na pierwszy rzut oka paradoksalna tezę. Uważa, że czas pandemii „to czas dla liderów, to jest czas dla wizjonerów, dla ludzi odważnych”. Hausner uważa, iż „kryzys jest szansą”. Poprosiliśmy profesora o rozwinięcie tej tezy. Zapytaliśmy także pozostałych uczestników Forum, co sądzą na temat tej odważnej tezy. W wielu wypowiedziach zjawisko „kryzysu” okazuje się być szansą na projektowanie nowej rzeczywistości.

Tezy profesora Hausnera sprowadzają się do tezy, że kultura jest ścieżką wyjścia z kryzysu, dlatego zapytaliśmy, czy wszyscy eksperci myślą podobnie. Czy główną siła rozwoju miasta — jak uważa profesor — jest potencjał twórczy jego mieszkańców? Nie kryliśmy entuzjazmu dla słów profesora, dlatego poświęciliśmy temu tematowi dużo miejsca podczas rozmów. Zapytaliśmy wprost, jak przekonać ludzi dysponujących kapitałem, że kreatywna działalność koncentrująca się w instytucjach kultury ma dla miasta, a przez to i dla biznesu użyteczny sens. Do udziału w projekcie „Czas krytyczny / Kairos. Niemożliwe się zdarza (kultura a biznes)” zaprosiliśmy prof. Jerzego Hausnera, dra hab. Andrzeja Ledera, Janusza Palikota, dra hab. Piotra Augustyniaka, Andrzeja Piotra Klesyka.
Rozmowy przeprowadził Piotr Pękala.

Wierzymy, że zarejestrowane spotkania, symbolicznie łączące świat kultury i biznesu, mogą zapoczątkować nowe porozumienie, w którym wypracujemy wspólne relacje oparte nie tylko na udziale środków finansowych, ale przede wszystkim we wspólnej, świadomej obecności w jednej przestrzeni – przestrzeni kultury. Chcemy, aby Lublin dał impuls do poszerzonej dyskusji nad nowymi modelami współpracy tych dwóch sektorów. Wierzymy, że idea Forum Konfrontacji Teatralnych to pierwszy krok do tego, co miasto Lublin – znane ze swojego zaufania do ludzi kultury i zarazem dbające o przedsiębiorczość – będzie miało do zaoferowania w przyszłości dla rozwoju tego, jak się okazuje, niezwykle owocnego dialogu.

Janusz Opryński i Zespół „Konfrontacji Teatralnych”